Deze week, van 19 tot en met 25 september 2016 is het de Internationale Week van de Reflexologie. In Nederland wordt in deze themaweek aandacht gegeven aan Multiple Sclerose (MS). Met dit artikel wil ik deze ziekte nader belichten en de meerwaarde van voetreflexologie bij MS laten zien.

 

Wat is Multiple Sclerose?

Multiple sclerose (MS) is een aandoening van het centrale zenuwstelsel en treedt op wanneer de beschermde isolatielaag, de myeline die de axonen in de hersenen en het ruggenmerg omhult, beschadigd raakt en vervolgens wordt afgebroken. De betreffende zenuwen zijn dan niet meer goed geïsoleerd. Vervolgens ontstaat er dan storing in de innervatie. Zenuwprikkels kunnen dan niet meer goed hun bestemming bereiken.
De diverse symptomen die vervolgens optreden worden veroorzaakt door het onderbreken van de communicatie tussen hersenen en de andere delen van het lichaam. Welk deel van het centrale zenuwstelsel dat is aangetast bepaalt welke symptomen zich voordoen. Daardoor kan een patiënt zich in een relatief goede lichamelijke conditie bevinden terwijl tegelijkertijd bepaalde functies verloren gaan omdat de signalen van de hersenen hun doelorganen of – spierweefsels onvoldoende of zelfs geheel niet bereiken.

Alhoewel bij deze aandoening onder meer verschijnselen van verlamming veelvuldig voorkomen, is het een misverstand te denken dat MS een spierziekte is.

 

Verloop van Multiple Sclerose

 

Over het verloop van de ziekte valt zeker op korte termijn geen reële prognose te stellen.
Juist het feit dat de ziekte zo moeilijk voorspelbaar is, maakt het leven van een MS-patiënt onzeker. Symptomen manifesteren zich erg verschillend per individu. Bij de één zullen de verschijnselen tijdelijk van aard zijn en zich bijvoorbeeld alleen voordoen tijdens een exacerbatie, ook wel opflakkering, schub of relaps genoemd. Een andere patiënt kan vergelijkbare symptomen gedurende langere tijd ervaren, zelfs gedurende perioden van remissie.

 

 

De schuingedrukte teksten zijn mijn aantekeningen aan de hand van een persoonlijk verhaal van een MS-patient:

 

Een MS-patiënt zal telkens moeten accepteren dat ze iets moeten loslaten en achterlaten. Dat ze iets moeten aanpassen in hun leven omdat iets in hun hoofd of lijf niet meer functioneert. De diagnose krijgen is één, maar daarna volgen meer uitdagingen om steeds opnieuw de ziekte aan te gaan.

Vroeger was ik de Multitask Queen, die alles kon en ik was er goed in. Dat was mijn identiteit. En nu moet ik juist dát loslaten, omdat ik het niet meer kan. Ik moet mijn ouwe ik loslaten en verder leren gaan met wat ik nog wel kan, dat is mijn nieuwe ik.

 

 

Klachten bij Multiple Sclerose

Mensen met MS ervaren vooral een sterke vermindering van de kwaliteit van leven.
Sommige klachten komen vrij algemeen voor, andere zijn zeldzaam en alleen van toepassing voor een kleine groep mensen. Klachten die vaak voorkomen zijn in willekeurige volgorde onder meer:

• vermoeidheid
• problemen met zien
• last van spierzwakte of spierstijfheid waaronder spasmen
• gevoelsuitval of juist pijn
• geheugenverlies
• vertraagd denken
• mictieklachten
• obstipatie
• seksuele problemen zoals libidoverlies en erectiestoornissen
• ernstige problemen bij het lopen
• problemen met het spreken en slikken.

Het is een moeilijk proces. Om niet meer te kunnen zijn waar je altijd naar toe hebt opgebouwd. Ik doe vaak alsof er niets aan de hand is, naar de buitenwereld. Probeer op alle vlakken, werk, sociaal, huishouden en zorgen voor kinderen, het zo goed mogelijk te doen. Maar daardoor ga ik over mijn grenzen heen. In dit proces leer ik om met mijn grenzen om te gaan en ze te uiten, te laten zien aan de buitenwereld.

Effectiviteit voetreflexologie bij Multiple Sclerose

 

Er is divers wetenschappelijk onderzoek geweest om het effect van voetreflexologie bij MS te onderzoeken:

Algemeen

De studies tonen aan dat voetreflexologie effectief ingezet kan worden voor deze groep patiënten en dat gemiddeld tot zwaar getroffen MS-patiënten de therapie goed kunnen verdragen.
Voetreflexologie laat net als iedere vorm van ontspanningsmassage een positieve effect zien op fysiologisch en psychologisch gebied. In het algemeen was er een lichte voorkeur voor voetreflexologie op het gebied van angstvermindering. Dit werd verklaard doordat een voetreflexoloog in gesprek gaat tijdens de behandeling en zo een therapeutische meerwaarde heeft.

Een aantal studies: Voetreflexologie en MS

Siev-Ner1, D Gamus1, L Lerner-Geva2 and A Achiron3. Reflexology treatment relieves symptoms of multiple sclerosis: a randomized controlled study. Multiple Sclerosis 2003; 9: 356¡/361
Waargenomen werd een significante vermindering in intensiteit en de duur van de paraesthesieën. De behandeling was veilig, er werden geen nadelige bijwerkingen gemeld door de betreffende patiënten. Bovendien had voetreflexologie een positieve invloed op de spierkracht en spiertonus, het verminderde pijnklachten en verbeterde de blaasfunctie.

 

Hughes CM, Smyth S and Lowe-Strong AS. Reflexology for the treatment of pain in people with multiple sclerosis: a double blind randomised sham controlled clinical trial. Mult Scler 2009; 15: 1329–1338.
Deze studie was de eerste waarbij de effecten van voetreflexologie op pijnvermindering specifiek bij MS patiënten werd onderzocht en aangetoond. Verscheidene andere onderzoeken hebben in dit kader positieve effecten aangetoond zoals pijnverlichting door voetreflexologie.

 

Nazari F, Shahreza MS, Shaygannejad V, Valiani M. Comparing the effects of reflexology and relaxation on fatigue in women with multiple sclerosis. Iran J Nurs Midwifery Res. 2015 Mar-Apr;20(2):200-4 / Nazari F, Soheili M, Hosseini S, Shaygannejad V. A comparison of the effects of reflexology and relaxation on pain in women with multiple sclerosis. J Complement Integr Med. 2015 Nov 18.
Zowel ontspanningstherapie als voetreflexologie zijn effectief in het verminderen van vermoeidheid bij MS maar het effect van voetreflexologie was groter. De onderzoekers geven als mogelijke reden hiervoor dat dit kan komen doordat bij het uitoefenen van ontspanningstechnieken de patiënt actief moest meedoen en dit vermoeidheid kan bevorderen, terwijl de patiënt bij voetreflexologie niets zelf hoeft te doen en aldus energie kon sparen. Het tweede onderzoek naar pijnverlichting bij MS patiënten was op dezelfde wijze ingericht. 75 patiënten deden mee aan het onderzoek in drie groepen. Ook hier is de conclusie dat voetreflexologie beter scoort dan ontspanningstherapie.

De meerwaarde van voetreflexologie bij MS

 

• aantoonbaar klachtenvermindering geeft, naast het gebruik van medicijnen en gevolgde therapieën
• een natuurlijke pijnstilling geeft wanneer de behandelingen met regelmaat worden toegepast
• meer vertrouwen geeft in het dagelijks functioneren, met name in de stabiliteit bij lopen
• bijdraagt aan een betere kwaliteit van leven

MS leert je omgaan met dat dingen steeds veranderen. Maar het laat je ook genieten van wat je wel hebt! Wat een MS patiënt wil is weer balans in het lijf ervaren. MS is niet te reduceren, maar de balans en rust is nodig tussen alle veranderingen en aanpassingen door.

Kortom, voetreflexologie ontspant, stelt gerust, doorbloedt, stimuleert en stabiliseert.